Türkiye’nin Değişimi İçin Öneriler
Lafı dolandırmadan aklıma ilk gelen konuları sıralayıp, yazıya herkesin bir şeyler eklemesini dilemek en iyisi herhalde.
1. Toplumun her kesiminden ve herkesin eşit söz hakkı olacak şekilde bir araya gelen insanların yaptığı/hazırladığı yeni anayasa.
2. Eşit yurttaş kavramı üzerinden yeni bir ilişki ağı oluşturulması.
3. Hiç kimseye birey veya grup olarak etnik köken, inanç üzerinden ayrıcalık tanınmaması, ayrımcılığın uygulanmaması. Azınlık çoğunluk gibi dışlayıcı kavramların yeniden tanımlanarak eşitlenmesi.
4. Var olan resmi dilin tek olmaktan çıkarılıp (ortak bir kararla) öteki dillerin de eşit statüye kavuşturulması.
5. En küçük bir ima dahil, düşünce suçu gibi bir kavramın olmaması. Şiddete başvurma, şiddet çağrısı yapma, kışkırtma, ırkçılık, ayrımcılık gibi konular dışında herkesin istediği düşüncesini hiçbir kısıtlama olmadan açıklayabilmesi.
6. Tek başına veya grup olarak herkesin toplanma ve herhangi bir şeyi protesto etme özgürlüğünün garanti altına alınması.
7 a. Her türlü inanç ve inançsızlık açıklamasının koşulsuz yapılabilmesi.
7 b. Modern bir devletin resmi dininin olamayacağı prensibinden hareketle Diyanetin derhal feshedilmesi.
7 c. Her türlü işleyişin incelenebilir ve görünür kılınması kaydıyla yasayla garanti altına alınarak tüm tarikatların serbest bırakılması.
7 d. Bütün tarikatların, derneklerin, partilerin çok ciddi şekilde finansal denetiminin yapılması.
7 e. İbadethanelere yapılan her türlü devlet yardımının kesilmesi. Başta ekonomik çıkar ilişkisi olmak üzere tarikatlarla devlet arasındaki tüm bağların kesilmesi.
7 f. İsteyen inanç grubu veya tarikatın, yasallığını kanıtlayabildiği finansal kaynağıyla istediği ibadethanesini açabilmesi.
8. Toplanan vergilerin (ve harcamaların) bütünüyle bireylerin, özel ve tüzel kişiliklerin bilgisine açılması.
9 a. Merkezi yönetimin gücünün ilgili bölümlerini zamana yayılıp (ancak kesin bir tarih belirlenerek) yerel yönetimlere devredilmesi.
9 b. Devletin tüm kurumlarını bir yerde toplamak yerine Türkiye’nin farklı yerlerine dağıtılması. Bu uygulamanın adaletsiz yığılma ve spekülasyonları da önleyici bir amaçla kullanılması.
9 c. Seçilmiş belediye başkanının aynı zamanda söz konusu yerin yöneticisi olması. Merkezden tayin edilen valilik, kaymakamlık vs. sisteminin kaldırılması.
9 d. Bir bölgede veya yerleşim yerinde, doğrudan orayı ilgilendiren bir durum söz konusu olduğunda kararın öncelikle yerel düzeyde alınması.
10. Bir kişinin (siyasi parti yönetimi, parlamento, belediye başkanlığı gibi) herhangi bir konuma üst üste en fazla iki kez seçilebilmesi.
11. Yerel ve federal güvenlik birimlerinin oluşturulması, var olanların yeniden yapılandırılması.
12 a. İnsanlığa ilişkin suçlarda hiçbir şekilde zaman aşımının söz konusu olmaması. Bunların geriye doğru işletilmesi.
12 b. Fişlenme ve benzeri belgelerin resmiyetten kaldırılması. Önce her insana (veya yasal temsilcisine) kendisiyle ilgili dosyanın/bilginin verilmesi, sonra bir daha geri alınamayacak şekilde yok edilmesi/silinmesi.
13. Örtülü ödenek benzeri denetlenemez tüm işleyişlerin kayıtsız şartsız yasaklanması. Geriye doğru var olan tüm verilerin kamunun bilgisine sunulması ve gerektiğinde adli işlemlere başvurulması.
14. Seçim barajının kaldırılması.
15. Siyasi parti, vakıf, cemaat, tarikat, derneklere yapılacak bağışların limitlerinin sınırlandırılması ve yardımların şeffaf olarak kontrol edilebilir olması.
16. Sağlık ve eğitim hizmetlerinin toplumun faydasıyla sürdürülebilirliği arasında bir denge kurularak yeniden düzenlenmesi.
17 a. Eğitim sisteminin yeniden düzenlenmesi ve parasız olması.
17 b. Üniversitelerin dünya standartlarıyla uyumlu olarak özerkleştirilmesi. YÖK ve benzeri uygulamaların koşulsuz lağvedilmesi.
17 c. Başta eğitim olmak üzere milli kavramının kaldırılması. Okullardan başlamak üzere tüm toplumun geçmişiyle yüzleşmesinin sağlanması.
18. Toplumun her kesiminden temsilcilerden oluşan ve uzun süreli görevde kalamayan birimlerin seçilip devlete ilişkin her mekanizmayı denetleyebilmesi.
19. Hiçbir medya kuruluşunun doğrudan veya dolaylı şekilde, başta devletle olmak üzere ticari işlere girememesi.
20. Kuvvetler ayrılığının kesin sınırlarla belirlenerek koşulsuz uygulanması. Aynı zamanda herhangi bir gerekçeyle bunun tartışılır olmaktan çıkarılması.
21. Ceza ve infaz yasalarının yeniden modern bir şekilde düzenlenmesi.
22. Hayvanlara ilişkin yasaların yeniden düzenlenmesi. İlk olarak hayvanların bir mal/eşya olduğu değil can taşıdığı ilkesinden hareket edilmesi.
23. Devletin ekonomik gücünün azaltılması ve giderek bir işveren konumundan tümüyle çıkarılması. Devletin daha çok her şeyin üstünde tarafsız bir denetleyici konumunda olması.
24 a. Toplumun kullanımına her zaman açık büyük alanların oluşturulması. Kamuya ait hiçbir alanın herhangi bir şekilde özelleştirilememesi. Özelleştirilmiş böylesi yerlerin geriye doğru takip edilerek yeniden eski konumuna getirilmesi ve açılan tahribatların yine geriye doğru soruşturulup yaptırım uygulanması.
24 b. Yapılaşmaların coğrafi koşullara göre her yerleşim yeri için ayrı ayrı belirlenmesi. Tüm Türkiye’nin imar ve altyapı planının yeniden düzenlenmesi.
24 c. Doğanın her şeyin temeli olduğu prensibinden hareketle tüm uygulamaların buna göre yeniden düzenlenmesi. Açılan tahribatların geriye doğru düzeltilmesine ilişkin yaptırımların gündeme gelmesi ve yasalaşması. Hiçbir kurum, şirket veya kişinin geçmişte yaptıklarından muaf tutulmaması. İyileştirme, dönüştürme veya düzenlemelerin faturalarının tümünün geriye doğru sorumlu olanlara çıkarılması.
24 d. Özellikle son 20 yılda çıkarılan tüm maden arama ve yapılaşma ruhsatlarının iptal edilmesi. Öncekilerin de günün koşullarına göre ve çevre bilinci temel alınarak yeniden belirlenmesi.
24 e. HES ya da benzer adlarla suya yapılan tüm müdahalelerin aynı işletmeler sorumlu tutularak eski haline döndürülmesi.
25 a. Tarım alanlarının yerel anlamda sürdürülebilir şekilde desteklenerek yaygınlaştırılması.
25 b. Çiftçilerin Türkiye içi ve dışındaki serbest piyasalarla rekabet edecek konuma gelebilmeleri için gerekli yardımların yapılması. Buna uygun ve sürdürülebilir kredi olanaklarının bulunması.
25 c. Tahıl üretiminin geliştirilip önce iç, sonra dış pazara yönelik desteklenmesi. Buna uygun ve sürdürülebilir kredi olanaklarının bulunması.
26. Enerji siteminin dönüşüme uygun ve tümüyle çevreyi öne çıkararak yeniden yapılandırılması. Tüm nükleer sistemlerin derhal terkedilmesi.
27. Her birey ve ailenin asgari yaşam garantisi sağlanması.
28 a. »Çok kazanandan çok az kazanandan az« prensibinden hareket edilerek vergi sistemi tümüyle yeniden düzenlenerek kazancın boyutuna göre ayarlanması.
28 b. Eşitliği bozacağından hareket edilerek çok büyük miras hakkının toplumun çıkarlarına uygun olarak adil bir şekilde vergilendirilmesi.
Şimdi söz sizde…
Lafı dolandırmadan aklıma ilk gelen konuları sıralayıp, yazıya herkesin bir şeyler eklemesini dilemek en iyisi herhalde.
1. Toplumun her kesiminden ve herkesin eşit söz hakkı olacak şekilde bir araya gelen insanların yaptığı/hazırladığı yeni anayasa.
2. Eşit yurttaş kavramı üzerinden yeni bir ilişki ağı oluşturulması.
3. Hiç kimseye birey veya grup olarak etnik köken, inanç üzerinden ayrıcalık tanınmaması, ayrımcılığın uygulanmaması. Azınlık çoğunluk gibi dışlayıcı kavramların yeniden tanımlanarak eşitlenmesi.
4. Var olan resmi dilin tek olmaktan çıkarılıp (ortak bir kararla) öteki dillerin de eşit statüye kavuşturulması.
5. En küçük bir ima dahil, düşünce suçu gibi bir kavramın olmaması. Şiddete başvurma, şiddet çağrısı yapma, kışkırtma, ırkçılık, ayrımcılık gibi konular dışında herkesin istediği düşüncesini hiçbir kısıtlama olmadan açıklayabilmesi.
6. Tek başına veya grup olarak herkesin toplanma ve herhangi bir şeyi protesto etme özgürlüğünün garanti altına alınması.
7 a. Her türlü inanç ve inançsızlık açıklamasının koşulsuz yapılabilmesi.
7 b. Modern bir devletin resmi dininin olamayacağı prensibinden hareketle Diyanetin derhal feshedilmesi.
7 c. Her türlü işleyişin incelenebilir ve görünür kılınması kaydıyla yasayla garanti altına alınarak tüm tarikatların serbest bırakılması.
7 d. Bütün tarikatların, derneklerin, partilerin çok ciddi şekilde finansal denetiminin yapılması.
7 e. İbadethanelere yapılan her türlü devlet yardımının kesilmesi. Başta ekonomik çıkar ilişkisi olmak üzere tarikatlarla devlet arasındaki tüm bağların kesilmesi.
7 f. İsteyen inanç grubu veya tarikatın, yasallığını kanıtlayabildiği finansal kaynağıyla istediği ibadethanesini açabilmesi.
8. Toplanan vergilerin (ve harcamaların) bütünüyle bireylerin, özel ve tüzel kişiliklerin bilgisine açılması.
9 a. Merkezi yönetimin gücünün ilgili bölümlerini zamana yayılıp (ancak kesin bir tarih belirlenerek) yerel yönetimlere devredilmesi.
9 b. Devletin tüm kurumlarını bir yerde toplamak yerine Türkiye’nin farklı yerlerine dağıtılması. Bu uygulamanın adaletsiz yığılma ve spekülasyonları da önleyici bir amaçla kullanılması.
9 c. Seçilmiş belediye başkanının aynı zamanda söz konusu yerin yöneticisi olması. Merkezden tayin edilen valilik, kaymakamlık vs. sisteminin kaldırılması.
9 d. Bir bölgede veya yerleşim yerinde, doğrudan orayı ilgilendiren bir durum söz konusu olduğunda kararın öncelikle yerel düzeyde alınması.
10. Bir kişinin (siyasi parti yönetimi, parlamento, belediye başkanlığı gibi) herhangi bir konuma üst üste en fazla iki kez seçilebilmesi.
11. Yerel ve federal güvenlik birimlerinin oluşturulması, var olanların yeniden yapılandırılması.
12 a. İnsanlığa ilişkin suçlarda hiçbir şekilde zaman aşımının söz konusu olmaması. Bunların geriye doğru işletilmesi.
12 b. Fişlenme ve benzeri belgelerin resmiyetten kaldırılması. Önce her insana (veya yasal temsilcisine) kendisiyle ilgili dosyanın/bilginin verilmesi, sonra bir daha geri alınamayacak şekilde yok edilmesi/silinmesi.
13. Örtülü ödenek benzeri denetlenemez tüm işleyişlerin kayıtsız şartsız yasaklanması. Geriye doğru var olan tüm verilerin kamunun bilgisine sunulması ve gerektiğinde adli işlemlere başvurulması.
14. Seçim barajının kaldırılması.
15. Siyasi parti, vakıf, cemaat, tarikat, derneklere yapılacak bağışların limitlerinin sınırlandırılması ve yardımların şeffaf olarak kontrol edilebilir olması.
16. Sağlık ve eğitim hizmetlerinin toplumun faydasıyla sürdürülebilirliği arasında bir denge kurularak yeniden düzenlenmesi.
17 a. Eğitim sisteminin yeniden düzenlenmesi ve parasız olması.
17 b. Üniversitelerin dünya standartlarıyla uyumlu olarak özerkleştirilmesi. YÖK ve benzeri uygulamaların koşulsuz lağvedilmesi.
17 c. Başta eğitim olmak üzere milli kavramının kaldırılması. Okullardan başlamak üzere tüm toplumun geçmişiyle yüzleşmesinin sağlanması.
18. Toplumun her kesiminden temsilcilerden oluşan ve uzun süreli görevde kalamayan birimlerin seçilip devlete ilişkin her mekanizmayı denetleyebilmesi.
19. Hiçbir medya kuruluşunun doğrudan veya dolaylı şekilde, başta devletle olmak üzere ticari işlere girememesi.
20. Kuvvetler ayrılığının kesin sınırlarla belirlenerek koşulsuz uygulanması. Aynı zamanda herhangi bir gerekçeyle bunun tartışılır olmaktan çıkarılması.
21. Ceza ve infaz yasalarının yeniden modern bir şekilde düzenlenmesi.
22. Hayvanlara ilişkin yasaların yeniden düzenlenmesi. İlk olarak hayvanların bir mal/eşya olduğu değil can taşıdığı ilkesinden hareket edilmesi.
23. Devletin ekonomik gücünün azaltılması ve giderek bir işveren konumundan tümüyle çıkarılması. Devletin daha çok her şeyin üstünde tarafsız bir denetleyici konumunda olması.
24 a. Toplumun kullanımına her zaman açık büyük alanların oluşturulması. Kamuya ait hiçbir alanın herhangi bir şekilde özelleştirilememesi. Özelleştirilmiş böylesi yerlerin geriye doğru takip edilerek yeniden eski konumuna getirilmesi ve açılan tahribatların yine geriye doğru soruşturulup yaptırım uygulanması.
24 b. Yapılaşmaların coğrafi koşullara göre her yerleşim yeri için ayrı ayrı belirlenmesi. Tüm Türkiye’nin imar ve altyapı planının yeniden düzenlenmesi.
24 c. Doğanın her şeyin temeli olduğu prensibinden hareketle tüm uygulamaların buna göre yeniden düzenlenmesi. Açılan tahribatların geriye doğru düzeltilmesine ilişkin yaptırımların gündeme gelmesi ve yasalaşması. Hiçbir kurum, şirket veya kişinin geçmişte yaptıklarından muaf tutulmaması. İyileştirme, dönüştürme veya düzenlemelerin faturalarının tümünün geriye doğru sorumlu olanlara çıkarılması.
24 d. Özellikle son 20 yılda çıkarılan tüm maden arama ve yapılaşma ruhsatlarının iptal edilmesi. Öncekilerin de günün koşullarına göre ve çevre bilinci temel alınarak yeniden belirlenmesi.
24 e. HES ya da benzer adlarla suya yapılan tüm müdahalelerin aynı işletmeler sorumlu tutularak eski haline döndürülmesi.
25 a. Tarım alanlarının yerel anlamda sürdürülebilir şekilde desteklenerek yaygınlaştırılması.
25 b. Çiftçilerin Türkiye içi ve dışındaki serbest piyasalarla rekabet edecek konuma gelebilmeleri için gerekli yardımların yapılması. Buna uygun ve sürdürülebilir kredi olanaklarının bulunması.
25 c. Tahıl üretiminin geliştirilip önce iç, sonra dış pazara yönelik desteklenmesi. Buna uygun ve sürdürülebilir kredi olanaklarının bulunması.
26. Enerji siteminin dönüşüme uygun ve tümüyle çevreyi öne çıkararak yeniden yapılandırılması. Tüm nükleer sistemlerin derhal terkedilmesi.
27. Her birey ve ailenin asgari yaşam garantisi sağlanması.
28 a. »Çok kazanandan çok az kazanandan az« prensibinden hareket edilerek vergi sistemi tümüyle yeniden düzenlenerek kazancın boyutuna göre ayarlanması.
28 b. Eşitliği bozacağından hareket edilerek çok büyük miras hakkının toplumun çıkarlarına uygun olarak adil bir şekilde vergilendirilmesi.
Şimdi söz sizde…